"een span er an"

Begin 2005 zag ik op Marktplaats een zijspan te koop. De vraagprijs was fors en tegen de tijd dat ik er achter kwam dat ik toch eens moest gaan kijken was hij al verkocht. Jammer dan. Maar het idee van een zijspan beleef toch hangen en in het najaar kwam ik er weer één tegen.
 
Weer die twijfel maar toen het idee eenmaal geworteld was ben ik toch maar eens naar het noorden vertrokken om te gaan "kijken". Bij mij betekend dat meestal dat ik al besloten heb het te kopen. En inderdaad, een twee uur later was ik de nieuwe eigenaar van een Hollandia onderstel met Ural bak er op geschroefd. Voor alle twijfelaars en andere liefhebbers zal ik hier op deze pagina verslag doen over mijn bevindingen met de zijspan. Ik heb op het moment van dit schrijven nog nooit met een zijspan gereden. Wel dertig jaar geleden een paar keer in het bakkie gezeten maar dat is dan ook alles. Ik ken de verhalen dus wacht met angst en beven de eerste rit af.
 
De foto's zijn gemaakt met flitslicht en dat brengt alle stof en roestvlekken op de motor goed in beeld. Ik ben geen restaurateur maar ik sleutel graag aan motoren en als het een beetje origineel is of lijkt dan houd ik dat zo.

De motor is inmiddels een lappendeken van groene kleuren aan het worden. Eigenlijk vind ik dat prachtig, dat brengt wat "leven" in een motor. Het wonderlijke is dat veel originele NOS onderdelen ook verschillend van kleur zijn. Dus als iemand beweerd de "originele"kleur te hebben dan ben ik benieuwd. Olive-Drap in al zijn varianten.

 
Wat eerst moest gebeuren was het passen van het loodzware span. Met wat krikken en ander stapelmateriaal de bak er naast gezet en na een kwartiertje sleutelen hing de bak er bijna tegenaan. Het is een vierpunt onderstel. Drie aansluitpunten pasten meteen maar het vierde en laatste was wat lastiger.
 
De achterste, en ook een kogel, was een kwestie van een paar nieuwe beugelklemmen, overigens lastig te krijgen, en een flinke plaat die tegen het frame werd gezet. Ik had wel het voordeel dat het span van een andere Liberator af was gekomen.
Daarboven zit onder het zadel een beugel die stevig met twee uitlaatklemmen op het gietstuk van het frame zit geklemd. Dat ga ik waarschijnlijk nog veranderen omdat het niet zo mooi is en hij zit wat in de weg. Het gereedschapskastje gaat niet open en ook de kickstarter zit wat moeilijk. Om die laatste reden heb ik ook de rechter helft van de achterste valbeugel weggezaagd. Wel netjes op de las zodat hij weer gerepareerd kan worden.
 
Aan de voorkant, onder de olietank, zit een flinke beugel geklemd om de framebuis. De bevestiging van de valbeugel kwam wat in de weg te zitten maar met wat buigen en duwen kwam die ook weer op zijn plek.
 
De onderste bal was bij de vorige motor aan het frame gelast. Dat wilde ik niet. Aan het frame lassen vind ik niets en voor de zekerheid moet dan de hele zaak gesloopt worden. Bij oude Harleys telt: wat zit dat zit en wat loopt, laten lopen. Na een paar biertjes en overleg met motormaatje Frank bedachten we de beugel die je op de foto's kan zien. In combinatie met een klem om de framebuis en een M16 tapeind kwam het hele zaakje mooi op het frame
 
Ziedaar een Liberator met zijspan. Er is nog genoeg te doen. Zo heb ik eerst maar eens wat lampen op het zijspanspatbord gezet, geheel in Harley stijl. Kost weinig en was bij de locale sloperij te vinden. Na flink wat geworstel met de bedrading alles aan het werk gekregen en het één en ander aangepast.
 
10-2005:
Wat moet er nog gebeuren: achterklep nieuw in de verf zetten. Een groot aantal kleine aangeroeste plekjes bijwerken en de veerrubbers vernieuwen. Daar heb ik al adressen voor maar moet er nog even achteraan.
 
12-2005:
Na een oproep op Marktplaats kwamen er veel reacties los over een nieuw stoeltje in het span. De leukste oplossing leek een stoel uit een heftruck. Die zijn geveerd. Na wat weken zoeken, een nieuwe kost meer dan 350 euro, kon ik er nergens één vinden. Althans voor een schappelijke prijs.
Een andere tip was een link naar een boerenbedrijf ergens in het voormalige Oost Duitsland. Ik stuurde ze een mail met het verzoek om informatie. Twee weken later werd er een grote doos bezorgd met een rugleuning en zitting. Totale kosten 77 euro. Nou, daar heb ik dan toch een originele en passende zetel voor gekregen.
 
Verder heb ik de bedrading nu netjes aangelegd zodat het niet meer overal te zien is. Achter het enorme oliefilter heb ik een klein metalen doosje, dat waterdicht geschroefd kan worden, gemonteerd waarin alle draden van het zijspan en de achterlichten samenkomen. Is nog niet te zien op de foto. Wat rest is veel cosmetisch werk.
 
Januari 2006
Na vele telefoontjes en adviezen kon ik nergens de rubber ringen vinden waarmee de zijspanbak is afgeveerd op het frame. Het zijn vier pakketten van drie in elkaar passende rubber bandringen. Informatie bij een rubberfabriek leverde het advies op ze te laten maken maar het minimum aantal was toch wel 100 stuks. Zoveel Hollandia zijspannen zullen er niet meer zijn.

Ten einde raad belde ik Kees Roozenboom van Motormechanica in Nieuwegein en hij kende het probleem. Zijn advies: laat passende stalen veren maken. Dat ik daar zelf niet op gekomen ben.
 
Gelukkig zit er toen in Utrecht een ouderwetse verenmakerij. Daar maken ze alle maten veren die je maar nodig hebt, ook in kleine aantallen. Na montage van de 12 nieuwe veren is dit probleem ook weer uit de wereld en de bak veert zoals hij nog nooit geveerd heeft. Kosten: 20 euro. Foto hieronder kun je zien hoe ze gemonteerd zijn.Zo, en dan nog wat buitenopnames. Klaar voor een zomer lang plofplezier.
 
Eind goed al goed.
 
In december 2006 ontdekte ik dat mijn garages hopeloos waren volgelopen met "projecten". Overal waar ik keek stond wel een motor of brommer waar nog "iets" aan gedaan moest worden.

Ik had er ineens genoeg van en zette de Liberator op Marktplaats. Na een paar weken het gebruikelijke gezeur te hebben ondergaan ben ik maar eens gaan shoppen bij wat Harley-dealers. In Veghel vond ik een dealer die drie Harley's wilde inruilen.

Op naar een nieuw avontuur.
 
Het afscheid
 
13 juni 2013: Zeer regelmatig nemen er nog mensen contact op hoe ik dat nu met die veren heb gedaan. De veren heb ik laten maken bij een Utrechtse verenfabriek maar die zijn inmidderls weg.

De maten zijn: dikte draad= 2,2 mm, Dikte veer = 15 mm en de lengte van het gedraaide deel, dus zonder de ogen = 89 mm.

Hopelijk heb je hier iets aan.