Beriniblokje op Zwitserse Postfiets. |
In 1946 probeert de directie van het
Zwitserse Condor de markt te evalueren wat de bromfiets zou
kunnen betekenen voor hen. In een verslag wordt dit
vervoermiddel betiteld als een tijdelijke zaak In het begin zal
men enthousiast zijn maar dat zal snel weer voorbijgaan. Ondanks
deze bezwaren gaat de directie in zee met de gebroeders Zehnder,
vroeger fabrikanten van motoren. Zij stellen Condor voor een
octrooi te kopen van hen voor een aangepast motorblokje op een
fiets. De verkoopsprijs mag niet meer dan 450 Fr bedragen. De
Raad van Bestuur slaat dit project af want om rendabel te zijn
zou men per jaar 2000 tot 3000 brommers moeten vervaardigen en
verkopen.
Toch bezint de directie zich over het
toenemende succes van de bromfiets en lichte motorfiets. Ze richten zich
voorlopig op het
plaatsen van lichte motorblokjes op fietsen van Condor. Zij gaan
dan ook met verschillende fabrikanten in overleg voor de aankoop
van motorblokjes. Sifrag, Lohmann, Berini (uit Nederland), “Le
Poulain” en Imerex uit Parijs worden genoemd.
Begin jaren vijftig komt het model Dame
Dame met Berini blokje en de
Motovelo met
Le Poulain blokje op de markt. Meteen daarna veranderd Condor van strategie en voert
complete bromfietsen in van Puch uit Oostenrijk. Dat was
december
1954. De wisselende strategie maakt duidelijk dat
de verandering in de markt aan grote schommelingen onderhevig
is. De eerste Puch-Condors werden dus in 1955 verkocht.
De ontwikkelingen op technisch gebied verhogen snel
de betrouwbaarheid van sommige bromfietsmerken waardoor vele
kleinere fabrikanten verdwijnen of fuseren met grotere
bedrijven. De Franse ondernemingen zijn na 1945 steeds minder in
staat om lichte motorblokken voor Zwitserland te vervaardigen en
vanaf 1950 wordt het te duur en wordt er niet meer geleverd.
De contacten die ondertussen met Puch zijn gemaakt voor de
verkoop van scooters, de J125, resulteren uiteindelijk ook in de
import en verkoop van bromfietsen. De relatie tussen Condor en
Puch is nogal opmerkelijk. Op de Salon van Parijs in 1947 spelen
de tweewielers een belangrijke rol. Trots demonstreert Condor
zijn prototype boxer motorfiets, de A580, en de onderneming observeert er
tegelijkertijd de marktontwikkelingen. Bij een zakenreis naar
Parijs, ontmoet directeur Edgar Fricker een lid van de directie
van Puch. Deze man probeert om het lichaam van zijn zoon, die
werd gedood in Frankrijk gedurende de oorlog, te laten
repatriëren naar Oostenrijk. Fricker helpt hem om dit te
realiseren. De vriendschap, die door deze hulp ontstaat, is het
begin van een lange samenwerking tussen Puch en Condor die tot
einde van de jaren tachtig zal duren.
De Zwitserse firma Frey in
Zürich, die al verschillende jaren de Oostenrijkse fietsen en bromfietsen
importeert probeert zich te verzetten tegen een overeenkomst
tussen Puch en Condor maar Condor bereikt toch een overeenkomst
en vanaf december 1954 levert de Oostenrijkse onderneming
bromfietsen aan Condor in Courfaivre.
Net als met de
scooters overweegt Condor in 1953 om zelf de brommers te gaan
produceren, maar dat idee wordt snel opgegeven en Condor beperkt
zich ertoe om zijn naam op de ingevoerde bromfietsen aan te
brengen en ze in een andere kleur te bestellen.
De rol
van Condor bestaat dus voornamelijk uit het invoeren en
uitleveren aan de dealers. Tijdens de jaren vijftig en zestig
verkoopt de onderneming per jaar ongeveer 2000 bromfietsen. Aan
het begin van de jaren zeventig stijgt de verkoop spectaculair
tot de oliecrisis in 1974. Na deze dip stijgt de verkoop tot een
maximum in 1980 van 15131 verkochte machines, vervolgens daalt
zij weer om in 1990 te zakken tot 191 machines. Condor ging op
zoek naar wat anders. Ze maakten natuurlijk nog wel fietsen maar
de motorproductie was al in 1978 gestopt.
Vanaf
het begin van de jaren tachtig ziet men een kentering in de
verkoop van brommers en een overstap naar de fiets, veelal een
mountainbike en de auto. Veel gezinnen kiezen voor de auto in
plaats van een brommer. Dit maatschappelijk verschijnsel wordt
mede ingegeven door verschillende wetgeving inzake
geluidshinder en milieuverontreiniging. Dit, samen met het
stijgen van de prijzen voor verzekering en de verplichting om
zijn voertuig te laten keuren, de helmplicht en geluid dempende
maatregelen zal ook meegewerkt hebben dat een groot deel van de
bevolking geen interesse in de bromfiets meer had. Bovendien
kwamen er in steeds meer goedkoop openbaar vervoer. In enkele jaren
tijd verdwijnen veel brommers van de Zwitserse wegen en vinden
later hun weg naar Nederland.
Vanaf 1978 verslechteren
de betrekkingen tussen Puch en Condor. Puch probeert om zijn
marktaandeel uit te breiden door ook bromfietsen aan Allegro te
gaan leveren. Condor en Frey samen proberen zich te verzetten,
maar slagen daarin niet. Puch rechtvaardigt zijn beleid door de
prijzenoorlog tussen de concurrenten en door het feit dat Condor
te weinig fietsen uit Oostenrijk verkoopt.
De daling van
de verkoop van brommers aan het einde van de jaren tachtig zal
beide er toe aanzetten om de betrekkingen te breken. Voor Condor
heeft de verkoop van de bromfietsen een zeer belangrijke bron
van inkomsten vertegenwoordigd. Dat was lang mogelijk gemaakt
omdat Zwitserland in departementen was opgedeeld waar de
verschillende bedrijven de alleenverkoop hadden. Er waren vier
hoofdrolspelers die Zwitserland hadden onderverdeeld. Ze mochten
alleen verkopen in de hun toegewezen departementen.
De
vier waren:
Fa. Frey. Otto Frey was
voormalig fabriekscoureur bij Puch en was de eerste die na de
oorlog begon met Puch te importeren.
Fa. Condor. de grootste
concurrent van Frey
Fa. Allegro.
bekende fietsfabriek maakte voor de oorlog ook motoren.
Fa. Gränichen Helaas niets over bekend.
In de loop van de jaren zeventig zien we bij Condor een daling
in het personeelsbestand. Het aantal werknemers gaat van 286 personen
in 1951 tot 119 in 1980. In 2004 werken er nog 35 mensen. De
omschakeling in het midden van de jaren tachtig, wanneer de
bromfiets niet meer wordt verkocht, is zeer moeilijk. Condor zal
zijn voortbestaan niet meer van de fiets laten afhangen maar
vooral aan bestellingen van het leger, één van grootste klanten.
Men richt zich verder op de productie van hoogwaardige
onderdelen voor vliegtuigen en tanks.
|
 |
Een Condor-Puch is vrij gemakkelijk te
herkennen. Meestal zitten er wel stickers op maar enthousiaste
restaurateurs kunnen die later geplaats hebben of vervangen door
Puch stickers. Het framenummer van een Condor staat altijd onder
het zadel op de zadelpenklem. Framenummers bij Puch staan aan de
rechterkant op het frame. Verder heeft Condor wat afwijkende
kleuren dan Puch. Ook de typeaanduidingen wijken iets af. Op
zommige motorblokken is de naam Puch vervangen door Condor.
De veelgezochte speciale Condor tankstickers zijn naar mijn
weten nergens meer te krijgen. |
 |
In 1993 worden er nog speciale fietsen voor de krijgsmacht
gemaakt, de MO93. De aloude Condor SA is inmiddels in 2007
opgeheven en vervangen door Condor International.
Laatste nieuws in 2015 was dat het merk
Condor is
opgeheven. |
|
|
|
1958 uitvoering van de C50, de kleuterpuch genoemd.
De X30 uit 1967
